θυμήθηκα ότι κάπου στο αρχείο μου είχα φυλάξει ενα ενδιαφέρον άρθρο του Καθ.Μπαμπινιώτη στο ΒΗΜΑ της Κυριακής σις 6 Ιανουαριόυ του 2008, με τον τίτλο της εδώ επικεφαλίδας.
Πάντα μου άρεσε να μαζεύω ενδιαφέροντα άρθρα και απόψεις και να τα φυλάω στο σεντούκι αλλά κάπου στην πορεία μαζευόταν απίστευτο σκουπιδαριό, φυσικά μιλάω για την πρό υπολογιστών εποχή, και στο τέλος αναγκαζόμουν να κάνω την μεγάλη εκκαθάριση. Από μιά άποψη το blogging ήταν για μένα μία λύση στο ζήτημα αυτό γιατί όντας ένα άλλο σημειωματάριο σκέψεων,ταυτόχρονα είναι και μιά αποθήκη ενδιαφερόντων απόψεων.
Οπως σωστά καταλάβατε το θέμα μας εδώ είναι η γλώσσα και η αξία που πρέπει να κατέχει,προσδιορίζοντας την ιστορική ταυτότητα ενός λαού. Κατά μίαν έννοια είναι το DNA του. Ακριβώς πάνω σε αυτό βασίζεται η πολύ ενδιαφέρουσα επιστήμη των γλωσσολόγων που συνεργάζεται τα μέγιστα με τους Ιστορικούς των Εθνών και τους Αρχαιολόγους.
Το άρθρο αυτό είναι άκρως ενδιαφέρον και αξίζει να του ρίξουμε μιά ματια.
"Γιατί παιδευόμαστε με τα έξι i της ορθογραφίας μας (ι,η,υ, ει,οι, υι), με τα δύο e (ε, αι),τα δύο ο (ο, ω), τα τρία v (β,αυ,ευ), τα τρία f (φ,αυ, ευ),τα δύο z (ζ, σμ) κ.ο.κ?
Δεν μας φτάνουν μόνον το ι, το ε, το ο, το β κλπ? Γιατί να μην γράφουμε ιρίνι (ειρήνη), ίπαρξι, κερι (καιροί), γινέκα (γυναίκα), εσθάνομε (αισθάνομαι), χόρι (χώροι),εβγενίς( ευγενής),άβριο (αύριο),έφθιμοι (εύθυμη) κλπ.
Είναι η ιστορική ορθογραφία απόρροια (απόρια) ενός εθνικού μαζοχισμού? Είναι επινόηση κάποιων διανοουμένων? Είναι προσκόλληση σε παρωχημένες γλωσσικές εμμονές? Και προχορώντας πιό τολμηρά, λένε μερικοί, γιατί να μη γράφουμε irini, iparksi, keri, gineka, esthanome, chori, evgenis, avrio, efthimi. κοκ.Γιατί να μην προσχωρήσουμε δηλαδή στο λατινικό αλφάβητο που, στο κάτω κάτω είναι ελληνικής προελέυσεως, κάνοντας τη γραφή μας πιό προσιτή στους ξένους. Ηδη , δεν επικοινωνούμε στους H/Y με τα...greeklish?
Αυτά και άλλα πολλά ακούω κατά καιρούς σε μαθήματα, διαλέξεις, συζητήσεις, όταν έρχεται ο λόγος στην ιστορική ορθογραφία της γλώσσας μας και στις δυσκολίες που γεννά η ορθή γραφή της ως απορίες κάποιων ομιλητών της Ελληνικής που θέτουν το αίτημα ή νομίζουν πως "ανακαλύπτουν"τη λύση των δυσκολιών της ορθογραφίας με την υιοθέτηση μιάς φωνητικής ορθογραφίας με ελληνικά ή-κατά τους πιό τολμηρούς- με λατινικά γράμματα.
Η συζήτηση συνήθως -εκ μέρους μου-προχωρεί ως εξής:
Αλήθεια γιατί οι Αγγλόφωνοι λ.χ λαοί (Αγγλοι, Αμερικανοί, Αυστραλοί, Καναδοί) δεν προχώρησαν σε υιοθέτηση της φωνητικής ορθογραφίας, όταν μάλιστα έχουν να αντιμετωπίσουν πολύ οξύτερες ορθογραφικές δυσκολίες απ'ότι εμείς? Οταν λ.χ έχουν να αντιμετωπίσουν την τεράστια απόσταση που υπάρχει μεταξύ προφοράς και γραφής σε παραδείγματα που χρησιμοποιούν οι ειδικοί για να δείξουν λ.χ ότι τελείως διαφορετικοί φθόγγοι ή διαδοχές φθόγγων (ou, af, au, u, o, ok/och) ορθογραφούνται με την ίδια διαδοχή γραμμάτων, γράφονται το ίδιο ως -ough: Though, the rough, cough and hiccough, plough, me through, I ought to cross the lough!
Και φυσικά τί να πει κανείς για τα συστήματα γραφής/ορθογραφίας που χρησιμοποιούνται για την κινέζικη ή την ιαπωνική γλώσσα με τις χιλιάδες των χαρακτήρων που πρέπει να ξέρει κανείς για να γράφει αυτές τις γλώσσες?
Οπως και να το δούμε η ιστορική ορθογραφία των λέξεων μιάς γλώσσας είναι μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός λαού. Η γραπτή μορφή των λέξεων μαζί με τη σημασία τους συναποτελούν τον γραπτό λόγο μιάς γλώσσας. Μέσα σ'αυτόν απεικονίζεται η ιστορία των λέξεων, αφού ιστορική ορθογραφία σημαίνει παράσταση της ετυμολογικής προέλευσης και της ετυμολογικής συγγένειας κάθε λέξης, απ΄όπου συνάγεται η βασική σημασία της και η σχέση της με τις άλλες λέξεις που ανήκουν στην ίδια ετυμολογική οικογένεια. Ετσι λ.χ γράφοντας Φίλος, με Ι συνδέεις τη λέξη με όλα τα σύνθετα και τα παράγωγα που ανήκουν στην ίδια ετυμολογική-σημασιακή οικογένεια (φιλία, φιλικός, άφιλος, φιλόσοφος, ζωόφιλος, συμφιλιώνω κλπ)ενώ γράφοντας"φυλή" (με υ και ένα λ)συνδέεις τη λέξη ετυμολογικά-σημασιακά με λέξεις, όπως φυλετικός, φυλετισμός, διαφυλικός, φυλογενετικός, αλλόφυλος κλπ, γράφοντας δε "φύλλο" (με δύο λ), έχεις περάσει σε άλλη ετυμολογικά οικογένεια και σημασία, που φαίνεται στις λέξεις, φύλλωμα, φυλλωσιά, πλατύφυλλος, τριαντάφυλλο, φυλλομετρώ κ.ο.κ.
Αλλο το λειπ- στο λείπω, λειψός έλλειψη, διάλειμμα κλπ, άλλο το λυπ- στα λύπη, λυπάμαι, περίλυπος, λυπηρός κλπ, άλλο το ληπ- (του λαμβάνω) στα αντιληπτός, λήψη, κατάληψη, ακατάληπτος κοκ. Το ότι το λοιπ- στα λοιπός, λοιπόν, υπόλοιπος κ.α ή το λιπ- στο ελλιπής, λιποτάκτης, λιποψυχώ αποτελούν συγγενείς φωνολογικές μορφές ("μεταπτωτικές βαθμίδες" τις λένε οι γλωσσολόγοι) της ρίζας λειπ- (λείπω) είναι κι αυτό μιά γνώση/πληροφορία που φωτίζει ετυμολογικά-σημασιακά τις αντίστοιχες λέξεις.
Το οτι επίσης το λιπ- στα λίπος, λιπαρός, λίπωμα, είναι μιά άλλη ομόγραφη ρίζα,όπως και το λιπ- του εκλιπαρώ και του "αρχολίπαρος" (ο επιθυμών και επιδιώκων αξιώματα) αυτό δέιχνει τον πλούτο και τη σημασιολογική ιστορία των λέξεων που είναι μιά ελκυστική διανοητική περιπλάνηση στα εκφραστικά μέσα ενός λαού. Η ορθογραφική διάκριση φον- (φόνος, φονικός, φονιάς) και φων- (φωνή, ραδιόφωνο, άφωνος), οικ- (οικία, κάτοικος, οικονομία), εικ- (εικόνα, εικάζω) και ικ- (ικανός, ικέτης, άφιξη) φωτίζει τη σημασία και την προέλευση πλήθους λέξεων, ενώ το θέμα ι- που σημαίνει κίνηση (από το αρχ.είμι"έρχομαι") οδηγεί στα δύσκολα σημασιολογικά μονοπάτια λέξεων ομόρριζων (και συνδεομένων στη βασική σημασία τους)όπως προσ-ι-τός, εισ-ι-τήριο, ι-ταμός, ι-σθμός, ανεξ-ι-τηλος, αμαγ-ι-τός κ.α
Η εξοικέιωση με την ιστορική γραφή των λέξεων, τελικά, αποτελεί λεπτή πνευματική άσκηση, αφού συνδέεται με την προσπάθεια να γνωρίσει κανείς την αρχική βάσική σημασία μιάς λέξης και την οικογένεια των λέξεων που συνδέονται ετυμολογικά-σημασιακά μαζί της. Νά γιατί γλώσσα, όταν διδάσκεται δημιουργικά από εμπνευσμένους ευάισθητους δασκάλους, αποτελεί μύηση στις διαδικασίες της έκφρασης, της σκέψης και του πνέυματος και, κατ'επέκτασιν, του πολιτισμού ενός λαού
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου