Γεύση απο Τσεχωφ.....

 «Tις προάλλες φώναξα στο γραφείο μου τη δεσποινίδα Ιουλία, τη δασκάλα των

παιδιών. Έπρεπε να της δώσω το μισθό της.

- Κάθισε να κάνουμε το λογαριασμό, της είπα. Θα 'χεις ανάγκη από χρήματα

και συ ντρέπεσαι να ανοίξεις το στόμα σου... Λοιπόν...

Συμφωνήσαμε για τριάντα ρούβλια το μήνα...

- Για σαράντα.

- Όχι, για τριάντα, το έχω σημειώσει. Εγώ πάντοτε τριάντα ρούβλια δίνω στις

δασκάλες... Λοιπόν, έχεις δύο μήνες εδώ...

- Δύο μήνες και πέντε μέρες...

- Δύο μήνες ακριβώς... Το 'χω σημειώσει... Λοιπόν, έχουμε εξήντα ρούβλια.

Πρέπει να βγάλουμε εννιά Κυριακές... δε δουλεύετε τις Κυριακές.

Πηγαίνετε περίπατο μετα παιδιά. Έπειτα έχουμε τρεις γιορτές...

Η Ιουλία έγινε κατακόκκινη και άρχισε να τσαλακώνει νευρικά την άκρη του

φουστανιού της, μα δεν είπε λέξη.

- Τρεις γιορτές... μας κάνουν δώδεκα ρούβλια το μήνα... Ο Κόλιας ήταν

άρρωστος τέσσερις μέρες και δεν του έκανες μάθημα... Μονάχα με τη Βαρβάρα

ασχολήθηκες... Τρεις μέρες είχες πονόδοντο και η γυναίκα μου σου είπε να

αναπαυτείς μετά το φαγητό... Δώδεκα και εφτά δεκαεννιά. Αφαιρούμε, μας

μένουν... Χμ! σαράντα ένα ρούβλια... Σωστά;

Το αριστερό μάτι της Ιουλίας έγινε κατακκόκινο και νότισε. Άρχισε να τρέμει

το σαγόνι της. Την έπιασε ένας νευρικός βήχας, έβαλε το μαντίλι στη μύτη

της, μα δεν έβγαλε άχνα.

- Την παραμονή της πρωτοχρονιάς έσπασες ένα φλιτζάνι του τσαγιού με το

πιατάκι του... Βγάζουμε δύο ρούβλια... Το φλιτζάνι κάνει ακριβότερα γιατί

είναι οικογενειακό κειμήλιο, μα δεν πειράζει... Τόσο το χειρότερο!

Προχωρούμε! Μια μέρα δεν πρόσεξες τον Κόλια, ανέβηκε ο μικρός στο δέντρο

και έσκισε το σακάκι του... Βγάζουμε άλλα δέκα ρούβλια... Άλλη μια μέρα που

δεν πρόσεχες, έκλεψε μια καμαριέρα τα μποτάκια της Βαρβάρας. Πρέπει να

'χεις τα μάτια σου τέσσερα, γι' αυτό σε πληρώνουμε... Λοιπόν, βγάζουμε άλλα

πέντε ρούβλια. Στις δέκα του Γενάρη σε δάνεισα δέκα ρούβλια...

- Όχι, δεν έγινε τέτοιο πράμα. μουρμούρισε η Ιουλία.

- Το 'χω σημειώσει!

- Καλά...

- Βγάζουμε είκοσι επτά ρούβλια, μας μένουν δεκατέσσερα.

Τα μάτια της Ιουλίας γέμισαν δάκρυα. Κόμποι ιδρώτα γυάλιζαν πάνω στη μύτη

της. Κακόμοιρο κορίτσι!

- Μα εγώ μια φορά μονάχα δανείστηκα χρήματα. Μονάχα τρία ρούβλια, από την

κυρία, μουρμούρισε η Ιουλία και η φωνή της έτρεμε...

Αυτά είναι όλα όλα που δανείστηκα.

- Μπα; Και γω δεν τα είχα σημειώσει αυτά. Λοιπόν, δεκατέσσερα έξω τρία, μας

μένουν έντεκα. Πάρε τα χρήματά σου, αγαπητή μου!

Τρία... τρία, τρία... ένα και ένα... Πάρ' τα...

Και της έδωσα έντεκα ρούβλια. Τα πήρε με τρεμουλιαστά δάχτυλα και τα έβαλε

στην τσέπη της.

- Ευχαριστώ, ψιθύρισε.

Πετάχτηκα ορθός και άρχισα να βηματίζω πέρα δώθε στο γραφείο. Με έπιασαν τα

δαιμόνια μου.

- Και γιατί με ευχαριστείς;

- Για τα χρήματα.

- Μα, διάολε, εγώ σε έκλεψα, σε λήστεψα! Και μου λες κι ευχαριστώ;

- Οι άλλοι δε μου 'διναν τίποτα!...

- Δε σου 'διναν τίποτα. Φυσικά! Σου έκανα μια φάρσα για να σου γίνει σκληρό

μάθημα. Πάρε τα ογδόντα σου ρούβλια! Τα είχα έτοιμα στο φάκελο! Μα γιατί δε

φωνάζεις για το δίκιο σου; Γιατί στέκεσαι έτσι σαν χαζή; Μπορείς να ζήσεις

σ' αυτό τον κόσμο αν δεν πατήσεις λίγο πόδι, αν δε δείξεις τα δόντια σου;

Γιατί είσαι άβουλη;

Μουρμούρισε μερικά ευχαριστώ και βγήκε…»

 Άντον Τσέχωφ: Διηγήματα

Ο Καβαφης και εμείς ....

Του Μιχάλη Τζανάκη

           Κάθε μας συζήτηση πλέον περιστρέφεται γύρω απ το ρήμα «έρχεται». Όλοι μας περιμένουμε να «έρθει» κάτι. Ίσως ο απειλητικός χειμώνας, ίσως η χριστιανική πίστη, ίσως το «dum spiro, spero», ίσως η εναγώνια απορία μας για το πού και πότε θα πιάσουμε επιτέλους «πάτο» επιτείνουν την αγωνία μας για τον «ερχομό». Έρχεται η δόση, έρχονται επενδύσεις, έρχεται ανάπτυξη, έρχεται φτώχεια, πείνα, καταστροφή, έρχεται το καλό ή το κακό αναλόγως με την οπτική του καθενός μας. Κι όμως μάλλον όλοι μας αγνοούμε τι ακριβώς «έρχεται». Μια κοινωνία που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «τελειωμένη», όσο δεν αφυπνίζεται και δεν αντιλαμβάνεται τον πραγματικό επερχόμενο «κίνδυνο».

            Ο Αλεξανδρινός κάτι έχει να πει και γι αυτό….

Κωνσταντίνος Καβάφης «Τελειωμένα»

Μέσα στον φόβο και στες υποψίες,

με ταραγμένο νου και τρομαγμένα μάτια,

λυώνουμε και σχεδιάζουμε το πώς να κάμουμε

για ν’ αποφύγουμε τον βέβαιο

τον κίνδυνο που έτσι φρικτά μας απειλεί.

Κι όμως λανθάνουμε, δεν είν’ αυτός στον δρόμο•

ψεύτικα ήσαν τα μηνύματα

(ή δεν τ’ ακούσαμε, ή δεν τα νοιώσαμε καλά).

Άλλη καταστροφή, που δεν την φανταζόμεθαν,

εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας,

κι ανέτοιμους — πού πια καιρός — μας συνεπαίρνει.

           Η ελληνική κοινωνία φαίνεται να χει περιέλθει σε μια αφασιακή κατάσταση πλήρους σύγχυσης, ανάλογη μ αυτήν που περιγράφει ο Κ. Καβάφης στο ποίημα του «τελειωμένα». Για να φτάσουμε σ αυτό το σημείο έγιναν επισταμένως οι προετοιμασίες ξεκινώντας απ την ενοχοποίηση, περνώντας στηντρομοκράτηση και φτάνοντας στη μοιρολατρική προσμονή.

           Θεατές ενός «θεάτρου του παραλόγου», αναμένουμε άραγε τι; Έναν αδιόρατο «κίνδυνο που φρικτά μας απειλεί;», τον οποίο κατά τα άλλα αδυνατούμε να προσδιορίσουμε.

           Άλλωστε «μέσα στο φόβο και στες υποψίες», με «ταραγμένο νου» διαρκώς, αλλά και «τρομαγμένα μάτια», απ τα απανωτά χτυπήματα, πορευόμαστε χωρίς μπούσουλα, χωρίς προορισμό σ ένα χάος.

           Κι όμως οι κίνδυνοι είναι πολλοί, δεν είναι ένας. Ο «εχθρός» δεν είναι οι «προδότες» πολιτικοί κι οι «ανθέλληνες» Ευρωπαίοι. «Εχθρός» μας πρωτίστως είναι το διαρκές κοινωνικό «βέρτιγκο», που ανέχεται τους παραπάνω να ομνύουν στην «ανάπτυξη», στη «δόση»,στην «ανταγωνιστικότητα» και κανείς να μην αντιδρά και να μη βλέπει τον πραγματικό κίνδυνο. Όχι δεν είναι η χρεοκοπία, το μέγιστο κακό, δεν είναι το οικονομικό κραχ, δεν είναι η ανεργία, η εφεδρεία, οι περικοπές, η διάλυση του νεοελληνικού σαθρού κράτους, που απ τη σύσταση του υπήρξε παρασιτικό, ξενόδουλο και διεφθαρμένο.

           Η «καταστροφή, που δεν τη φανταζόμεθαν» κι έτσι «εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας, κι ανέτοιμους μας συνεπαίρνει», είναι η απάλειψη απ την πολιτική ορολογία των λέξεων ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΗΘΙΚΗ, ΖΩΗ. Απωλέσαμε οτιδήποτε είχαμε «παντιέρα» μέχρι πρότινος. Δημοκρατία, Ελευθερία, Δικαιοσύνη και κυρίως την Αριστοτελική Λογική. Το χειρότερο βέβαια δεν είναι η απώλεια αυτών, αλλά η αποδοχή της απώλειας.

            Δεν αναφερόμαστε και δεν ανησυχούμε για τα τεκταινόμενα, γιατί χάνεται κάθε έννοια ανθρωπισμού και βάλλεται η υπέρτατη αξία που είναι η ζωή. Καθένας μας αφηγείται το προσωπικό του «δράμα» που σχετίζεται με το τι ακριβώς έχασε, και την αντιπαραβάλλει με μια άλλη αφήγηση κάποιου άλλου ανθρώπου, ώστε να παρηγορηθεί ή ν ανησυχήσει περισσότερο. Εθιστήκαμε να παρακολουθούμε τηλεοπτικώς θλιβερά ανθρωπάκια να διαξιφίζονται, για το ποια είναι η εναλλακτική λύση και ποια είναι η ασφαλέστερη πηγή χρηματοδότησης. Αυτός, ακριβώς, είναι ο μεγαλύτερος εγκλωβισμός μας, αυτό είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο ν αποδράσουμε απ τα «Τείχη» (άλλο σπουδαίο ποίημα του Καβάφη).